Als je kind door een moeilijke periode gaat ben je als ouder extra waakzaam en alert, zeker wanneer blijkt dat je kind ook geregeld last heeft van donkere gedachten of denkt aan zelfmoord. De zorg voor je kind kan veel energie vragen en in sommige situaties weet je niet altijd hoe je het best handelt. Je probeert je kind te beschermen, maar soms voel je je machteloos omdat je op sommige factoren geen vat hebt, zoals pestgedrag of hetgeen er zich afspeelt in het hoofd van je kind.

De transitie-gerelateerde obstakels en psychische problemen van je kind kunnen een tijdje aanslepen. Psychische problemen vallen dan ook niet altijd van de ene op de andere dag op te lossen, maar vergen doorgaans heel wat tijd van je kind, maar ook van jou. De zorg en ondersteuning van je kind kan een grote impact hebben op je leven en je gezin. Omdat alle zorg naar je kind gaat, blijft er soms weinig tijd over om voor jezelf te zorgen. In deze rubriek vind je informatie over hoe je hiermee kan omgaan.

Ben je een slechte ouders als je deze tips niet opvolgt? Uiteraard niet. Deze tips zijn louter suggesties die je misschien kunnen helpen. Iedere ouder-kind relatie is anders. Ga dus samen op zoek naar wat voor jullie het beste werkt.

Vragen

Onderstaande vragen hebben betrekking op zorg voor jezelf als ouder. Deze informatie is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en kennis uit de zorgpraktijk, en werd ontwikkeld in samenwerking met vzw Berdache, oudervereniging voor ouders met een gendervariant kind. Aangezien elk kind en elke situatie verschillend is, bestaan er geen pasklare antwoorden op alle vragen. Wel kunnen onderstaande antwoorden een gids zijn voor ouders die hun kind willen ondersteunen.

Heb je een vraag waar je het antwoord niet op terugvindt? Neem gerust contact op met het Transgender Infopunt. We vullen deze website regelmatig aan met nieuwe vragen van ouders.

Wanneer je ziet dat je kind lijdt onder donkere gedachten, aan zelfmoord denkt of worstelt met de zoektocht naar identiteit, kan dat bij jou als ouder heel wat gevoelens losmaken. Sommige ouders voelen zich machteloos, angstig of wanhopig omdat ze geen vat hebben op wat er zich afspeelt in het hoofd van het kind. Dit kan leiden tot frustratie en kwaadheid, die zich kunnen uiten naar je kind of anderen toe. Andere ouders voelen zich onzeker over de toekomst van hun kind, of voelen zich schuldig omdat ze denken dat ze iets verkeerd hebben gedaan. Misschien heb je het gevoel dat je tekort geschoten bent tegenover je kind of andere gezinsleden.

Deze emoties kunnen je als ouder enorm uitputten. Soms uiten deze emoties zich ook fysiek: je hebt weinig energie of regelmatig hoofd- of spierpijn. Soms zorgen deze emoties voor slaapproblemen of kunnen ze zelfs leiden tot een depressie. Doordat er veel aandacht naar je kind uitgaat, stel je jezelf als ouder op de tweede plaats. Het is echter belangrijk dat je tijd voor jezelf maakt. Ook jij hebt een draagkracht die niet oneindig is. Je veerkracht, zijnde het vermogen om je aan te passen aan stresserende situaties en tegenslag, kan je echter wel vergroten.

Volgende zaken kunnen jou misschien helpen :

  • Schrijf dingen op: het kan helpen om je emoties of twijfels van je af te schrijven in een schriftje.
  • Zorg voor routine in je dag en bewaak je slaap.
  • Beweeg regelmatig. Op de website van het Vlaams Instituut Gezond Leven vind je een heleboel tips om meer te bewegen. Misschien kan je ook samen met je kind wandelen, lopen of badmintonnen?
  • Breng je draagkracht in beeld met behulp van de balkmetafoor. De balkmetafoor kan je meer inzicht geven in hoe stressfactoren invloed hebben op je klachten en kan je zo helpen bepalen wat voor jou nodig is om deze stressfactoren te verminderen.
  • Mediteer of doe een mindfulness-oefening. Probeer de mindfulness-app ‘Simple Habit’ of ‘Headspace’ eens. Deze bevatten meditatie-oefeningen van 1 minuut of langer en kunnen je helpen bij het inslapen en het reduceren van stressgevoelens.
  • Ga op zoek naar steun bij vrienden en familie.
  • ga op zoek naar lotgenoten bij een praat- en zelfhulpgroep. Om andere ouders met een gendervariant kind te ontmoeten kan je terecht bij Berdache. Een volledig overzicht van familieorganisaties voor ouders vind je bij familieplatform.
  • Wees geen therapeut in je eigen gezin. Zoek tijdig professionele hulp. Niet alleen je kind gaat door een moeilijke periode, ook jij als ouder verdient gepaste ondersteuning.
  • Op fitinjehoofd.be vind je nog een heleboel tips en tools om je veerkracht te versterken.

De aandacht en tijd die uitgaat naar je kind kan ertoe leiden dat je sociaal leven onder druk komt te staan. Sociaal contact onderhouden is in een moeilijke periode niet altijd eenvoudig. Toch is het belangrijk dat ook jij steun zoekt bij anderen of even je gedachten kan verzetten en ontspannen. Een sociaal netwerk en contact met anderen kan je ook meer weerbaar maken om een moeilijke situatie de baas te kunnen.

Mogelijks kan het contact met vrienden en familie stressvol zijn: misschien voel je je verplicht om tijd vrij te maken voor hen, of ben je bang voor lastige vragen? Soms kan je het gevoel hebben dat je over je problemen moet praten, of wil je net jouw familie en naasten het leed en de problemen besparen. Misschien wil je er niet over spreken om je kind te beschermen of ben je bang dat anderen het niet zullen begrijpen. Je mag gerust aangeven aan anderen dat je het niet over je kind wilt hebben als je hier liever niet over praat met vrienden en familie.

Wil je toch met iemand spreken over de moeilijkheden die je ervaart? Probeer die persoon dan te vertellen wat je verwacht van het gesprek. Zeg bijvoorbeeld dat je nood hebt aan iemand die even luistert en dat je niet noodzakelijk goede raad of advies verwacht. Vrienden en familie weten niet altijd even goed hoe ze moeten reageren. Geef gerust aan wat jou kan helpen op dat moment, dat maakt het voor hen ook een stuk gemakkelijker.

Het kan daarnaast in moeilijke tijden deugd doen om terug iets voor jezelf te doen. Je kan je aansluiten bij een (sport)vereniging of een cursus volgen waar je andere mensen leert kennen. Denk bijvoorbeeld aan fotografie- of tekenlessen, een wandel-, naai- of leesclub, een koor of toneelvereniging. Deze personen hoeven niet op de hoogte te zijn van je persoonlijke situatie. Je oefent samen een activiteit uit en hoeft dus niet altijd te spreken over je problemen. Bovendien zorgt het er ook voor dat je je gedachten kan verzetten. Daar hoef je je niet schuldig over te voelen. Het zorgt ervoor dat je daarna de situatie thuis terug beter aan kan.

Wanneer je kind worstelt met een genderzoektocht of zich niet goed in diens vel voelt, heb je soms het gevoel dat je de enige bent in deze situatie. Je omgeving begrijpt ook niet altijd hoe het voor jou als ouder is in deze situatie. Het kan erg opluchten om te praten met ouders die zich in een gelijkaardige situatie bevinden. 

Voor ouders met een gendervariant kind is er de oudervereniging Berdache. Zij organiseren regelmatig bijeenkomsten en hebben een facebookgroep om in contact te komen met andere ouders. Het Transgender Infopunt heeft daarnaast in samenwerking met Berdache een buddyproject opgezet, waarbinnen ouders van een gendervariant kind gematcht worden met andere ouders die werden opgeleid als ervaringsdeskundige. Er bestaan ook verschillende organisaties voor ouders met een kind dat kampt met psychische en/of verslavingsproblemen. Je kan een overzicht hiervan terugvinden bij familieplatform.

Het kan ook deugd doen om verhalen en getuigenissen van andere ouders te lezen. Bekijk het verhaal van Beni en Anja, ouders van een transgender dochter en oprichters van vzw Berdache, onderaan deze pagina. Ook online kan je verhalen vinden, al is het soms even zoeken.

Bedenk wel dat elk verhaal anders is. Er is niet één ‘transgender verhaal’: elk kind beleeft de zoektocht op diens eigen manier. Ook hoe ouders de genderzoektocht en eventuele transitie van hun kind beleven en hoe ze ermee omgaan verschilt sterk van gezin tot gezin. Wel kan je uit verhalen van anderen inspiratie en moed halen om met de situatie in jouw gezin om te gaan. Hier alvast wat inspiratie:

Wanneer één van je kinderen genderzoekend is of in transitie gaat, heeft dit een impact op het hele gezin. Niet enkel je kind, maar ook jij als ouder en eventuele broers en zussen nemen afscheid van de oude identiteit van je kind. Elk gezinslid maakt een verwerkingsproces door, en gaat hier op een eigen manier en tempo mee om.

Als ouder wil je misschien de andere gezinsleden afschermen van wat er speelt met je gendervariante kind. Kinderen voelen echter snel aan dat er dingen zijn waarvan ze niet op de hoogte zijn binnen het gezin. Je kan dit dus best wel als gezin bespreken. Probeer echter te vermijden dat het enkel om het welzijn en de eventuele transitie van het gendervariante kind draait. Besteed ook voldoende aandacht aan broers en zussen en check regelmatig hoe zij zich voelen bij eventuele veranderingen.

Bovendien hoeft niet elk gesprek over het transgenderthema te gaan. Zoals je gendervariante kind ook nog gewoon een kind is naast het transgender-zijn, gebeuren er ook nog andere zaken dan die transitie binnen je gezin. Verlies die dan ook niet uit het oog. Doe regelmatig eens iets leuks met jullie gezin dat helemaal niets met het transgenderthema te maken heeft.

Ouders hebben niet noodzakelijk steeds dezelfde visie omtrent de gendervariantie van hun kind. Dit kan voor spanningen zorgen binnen de partnerrelatie, of de relatie met de andere ouder van het kind indien de ouders gescheiden zijn. Het is echter wel belangrijk om te blijven praten over jullie (soms tegenstrijdige) visies omtrent de zorg voor jullie kind. Ondanks deze tegenstrijdige visies, willen jullie allebei het beste voor jullie kind. Dit kan spanningen geven, maar het is belangrijk dat deze niet worden uitgespeeld naar het kind. Zoals bij andere opvoedingskwesties bespreken jullie best hoe je naar het kind toe wel op dezelfde lijn kan staan. Als jullie er niet samen uit komen, kan het behulpzaam zijn om hulp te zoeken.

Indien je nog in een relatie bent met de andere ouder van het kind, is het daarnaast belangrijk dat je naast ouders voor jullie kinderen, ook nog partners bent voor elkaar. Maak daarom geregeld tijd voor elkaar. Je kan daarbij afspreken dat er op de momenten dat je tijd maakt voor je partner niet over gendervariantie, transgender, of zelfs de kinderen wordt gesproken. Het kan even zoeken zijn naar wat voor jullie werkt. Zo zijn er ook ouders die juist wél uit eten gaan om over de transitie van hun kind te praten, zodat ze niet kwaad kunnen worden of weglopen. Elke situatie is anders.

Hulpverlening

Een transitie of moeilijke periode die je kind doormaakt heeft ook een impact op jou. Veel ouders stellen zichzelf op de tweede plaats of willen zich sterk houden zodat ze hun kind niet met de eigen emoties belasten. Daardoor ben je misschien geneigd om niet op zoek te gaan naar hulp, of die zoektocht uit te stellen. Maar ook jij kan en mag hulp gebruiken. Het kan dus nuttig zijn om ook psychologische begeleiding te zoeken, los van de psychologische begeleiding van je kind.

Het is niet voor elke ouder nodig of vanzelfsprekend om zelf psychologische begeleiding te zoeken. Naast de reguliere hulpverlening bestaan er ook verschillende online tools waarmee je zelf aan de slag kan.

Online zelfhulp tools

Het kan erg opluchten om te praten met ouders die zich in een gelijkaardige situatie bevinden. Je kan daarvoor terecht bij de oudervereniging Berdache: zij organiseren regelmatig bijeenkomsten voor ouders met een gendervariant kind. Het Transgender Infopunt heeft daarnaast in samenwerking met Berdache een buddyproject opgezet, waarbinnen ouders van een gendervariant kind gematcht worden met andere ouders die werden opgeleid als ervaringsdeskundige.

In dit filmpje komen Beni en Anja, ouders van een transgender dochter, en oprichters van vzw Berdache aan het woord.

Waar kan je terecht?

Berdache

Wat? Oudervereniging voor ouders met een gendervariant kind

Wat verwachten? Lotgenotencontact en ondersteuning van ouders die zelf een gendervariant kind hebben. Berdache organiseert driemaandelijkse bijeenkomsten en verzorgt telefonisch onthaal , bemand door ouders met een gendervariant kind.

Waar? Bijeenkomsten gaan door in Gent of Antwerpen

Contact

Transgender Infopunt

Wat? Het informatie-, onthaal en kenniscentrum voor alle vragen rond het transgenderthema.

Hoe? Bellen, mailen of op afspraak.

Wat verwachten? Je kan gratis bellen of mailen met alle vragen over het transgenderthema. Je kan er ook terecht voor onthaal in de ontvangstruimte in het UZ Gent: hiervoor maak je best een afspraak.

Openingsuren: dinsdag tot vrijdag van 9u tot 16u.

Contact

0800 96 316

Lumi

Wat? De opvang- en infolijn voor iedereen met vragen rond gender en seksuele voorkeur.

Hoe? Bellen, chatten en mailen.

Wat verwachten? De vrijwilligers van Lumi beantwoorden al je vragen rond seksualiteit en gender, luisteren anoniem en vertrouwelijk en denken en voelen met je mee. Je kan er terecht voor informatie, of om je verhaal te doen.

Openingsuren: maandag, woensdag en donderdag van 18u30 tot 21u30.

Contact

Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW)

Wat? het CAW is er voor iedereen met vragen en problemen rond algemeen welzijn.

Waar? overal in Vlaanderen. Vind een CAW in jouw buurt op deze kaart.

Wat verwachten? Je kan hier gratis en anoniem je verhaal vertellen en advies of hulp vragen. Je kan langs gaan bij een CAW in jouw buurt tijdens de openingsuren, maar je kan ook bellen, mailen of chatten. Sinds 2019 is CAW Oost-Vlaanderen het referentie-CAW voor transgender personen in samenwerking met het Transgender Infopunt.

Openingsuren: maa-vrij tussen 9u en 17u

Contact

Centrum Geestelijke Gezondheidszorg (CGG)

Wat? CGG’s begeleiden personen met ernstige psychische of psychiatrische problemen die worden doorgestuurd door de huisarts of het CLB.

Waar? Overal in Vlaanderen. Vind een CGG in jouw buurt op deze kaart.

Wat verwachten? Kinderen, jongeren en volwassenen kunnen terecht bij een CGG voor een consult op afspraak. Verschillende specialisten zoeken samen met jou het beste antwoord op je hulpvraag.

Contact

Snel naar…

Mijn kind begrijpen

Mijn kind steunen

Mijn kind en mentaal welzijn

Mijn kind denkt aan zelfmoord

Zorg voor mezelf