Begrip, steun en aanvaarding zijn broodnodig voor transgender personen. Toch is dit niet altijd voor iedereen even vanzelfsprekend. Die vonk heeft dan meer tijd nodig, en zo is deze pagina ontstaan. Eens de vonk is overgeslagen begrijp je dat gender niet altijd in een hokje past en dat niet iedereen met zijn of haar gewenste genderidentiteit door het leven kan gaan. De gendervonk zorgt er ook voor dat je begrijpt dat door het leven gaan met je gewenste genderidentiteit ook moeilijkheden met zich mee kan brengen.

Gendervonk wilt het verhaal vertellen van twee fictieve transgender personen die elk ingrijpende lichamelijke veranderingen ondergingen of zullen ondergaan. Niet het verhaal van hun transitie of verleden, maar hun leven zoals het nu is. De dagelijkse obstakels die sommige transgender personen moeten overwinnen zijn aangrijpend gezien hun alledaagse context. Daarom is het belangrijk dat ook jij, iemand die deze personen niet kent, weet wat ze doormaken en welke rol jij in hun verhaal speelt. Zo kan ook jij een bondgenoot zijn voor een transgender persoon.

Deze pagina is het product van de bachelorproefpaper van Jantien Debyser, studente Toegepaste Psychologie aan Howest Brugge.

Abel heeft vandaag een afspraak in het ziekenhuis voor enkele routineonderzoeken om zich te laten testen op verschillende allergieën. Zijn identiteitskaart is nog niet up-to-date: zijn geslachtsaanduiding is nog niet aangepast. Er staat dus nog een ‘V’ waar eigenlijk een ‘M’ zou moeten staan. Zijn nieuwe naam staat hier wel al op. Wanneer de verpleger hem oproept uit de wachtzaal, spreekt hij hem aan met ‘mevrouw J.’. Dit is voor Abel een pijnlijk moment, hij voelt zich onmiddellijk geviseerd door de andere wachtende patiënten. Hij wilt volop door het leven gaan als man en die erkenning ook krijgen van anderen. Momenten als deze voelen voor hem aan als een gigantische stap achteruit. De weg van de wachtzaal naar de onderzoekskamer duurde nog nooit zo lang.

Sarah beslist dat het tijd is voor haar om er even tussenuit te gaan. Ze trekt er in haar eentje op uit en gaat een weekend naar Brussel. Vandaag voelt zich goed en zelfzeker: niemand hier kent haar en zij kent niemand hier. Wat een bevrijdend gevoel! Na een heerlijke lunch beslist ze een wandeling te maken. Tijdens deze wandeling moet ze plots erg nodig plassen. Een openbare wc is de enige oplossing. Net zoals de anderen in de wachtrij betaalt Sarah €0,50. Plots beseft ze dat ze voor het eerst een vrouwen wc zal binnengaan. Ze moedigt zichzelf aan en zet voorzichtig de eerste stappen naar de vrouwen wc. Het is een dubbel gevoel: eindelijk kan ze de wc met het vrouwenicoontje binnenstappen, maar tegelijk voelt ze een angst om anderen van streek te brengen of negatieve commentaren te ontvangen. Alsof deze stress nog niet genoeg was, corrigeert de wc-vrouw haar wanneer ze de wc-ruimte voor vrouwen binnenstapt. ‘Dat is de vrouwen wc hé.’. Sarah zucht en gaat toch binnen, wetende dat iedereen de opmerking van de wc-vrouw gehoord heeft.

Abel ontdekte dat hij eigenlijk een jongen was toen hij nog in het middelbaar zat. Hij durfde er niet voor uitkomen omdat hij dacht dat zijn medeleerlingen en leerkrachten dit niet oké zouden vinden. Toch besloot hij uit de kast te komen, in de hoop dat zijn school en de medeleerlingen hier goed op zouden reageren. Hij werd nadien uitgesloten door zijn medeleerlingen. Hij schaamde zich voor zichzelf en vermeed sociale contacten. Omdat hij zich zo slecht voelde kon hij zich niet meer concentreren op schoolwerk en waren zijn schoolresultaten minder goed dan voordien. De leerkrachten merkten dit op, maar schreven het verkeerdelijk toe aan luiheid en demotivatie. Daarbovenop werd hij verplicht om de lessen Lichamelijke Opvoeding met de meisjes mee te volgen, wat voor ongemakkelijke situaties in de kleedkamers zorgde. Hij voelde zich onbegrepen door iedereen en was eenzaam.

Sarah gaat voor het eerst zélf shoppen in een winkelcentrum als vrouw. Voordien bestelde ze kleren online en werden die bij haar thuis afgeleverd. Dit was voor haar tot nu toe de veiligste optie. Ze verlangt ernaar om eens in de vrouwenafdeling van een kledingwinkel kleren te kopen. Ze heeft afgesproken met haar zus om te shoppen. In een van de winkels is er een lingerie afdeling. Ze voelt zich zeer onzeker, maar wilt zichzelf pushen om er toch binnen te gaan. Ze gaat nu toch als vrouw door het leven, dan is het toch normaal om ook gewoon in de winkel ondergoed te passen en te kopen? Samen met haar zus bekijkt ze beha’s en besluit ze er een te passen. Ze voelt de ogen op haar rug branden maar zet door en wandelt naar de paskamers. Toch is ze opgelucht wanneer ze ziet dat een van de paskamerruimtes onbemand is en ze zonder blikken of staren van het personeel haar beha kan passen.

Abel voelt zich al verschillende weken niet goed. Depressieve stemmingen zijn vaker wel dan niet aanwezig. Hij voelt zich uitgeput en zou het liefst zijn appartement niet meer verlaten. Hij bestelt al dagen aan een stuk eten dat bij hem aan de deur afgeleverd wordt en heeft zijn vrienden en familie al enkele weken niet meer gezien. Zijn hoofd staat er niet naar en hij kan de nodige energie om hen onder ogen te komen niet meer opbrengen. Hij weet dat het nu tijd wordt om hulp te zoeken, maar de angst om niet serieus genomen te worden is te groot. Hij heeft nu toch wat hij wilt? Hij gaat nu toch gewoon als man door het leven en heeft het lichaam waar hij jaren naar verlangde? Gaan artsen of psychologen hem wel serieus nemen? Deze vragen weerhouden hem ervan om opzoek te gaan naar de hulp die hij nodig heeft.

Sarah werkt al jaren aan de balie in een groot bedrijf met veel aanzien. Ze houdt zich vooral bezig met netwerken en externe communicatie. Telefoontjes plegen, contacten leggen en klanten ontvangen is dus iets waar ze al jaren ervaring in heeft. Sinds haar coming out op de werkvloer twee weken geleden, voelt ze dat de sfeer veranderd is. Haar collega’s zeiden dan wel dat ze het helemaal oké vinden maar toch blijven ze over ‘hem’ en ‘zijn’ spreken wanneer ze het over Sarah hebben. Zulke woorden kwetsen haar en blijven haar aan haar pijnlijk verleden herinneren. Bij netwerking legt Sarah altijd de eerste contacten over de telefoon. Wanneer ze deze klanten dan ontvangt ziet ze dat ze niet verwacht hadden dat ze een vrouw zou zijn, haar stem klinkt eerder mannelijk dan vrouwelijk. Sarah voelt op die momenten de grond van onder haar voeten zakken.

Abel gaat voor het eerst sinds zijn operaties en behandelingen op date. Hij leerde het meisje waarmee hij afgesproken heeft kennen via de dating app Tinder. Vanavond ontmoeten ze elkaar voor het eerst in het echt, na enkele weken te spreken via sociale media. Abel is redelijk zelfzeker over zijn uiterlijk en vindt niet dat hij nog veel vrouwelijke kenmerken vertoont. Waar hij zich echt zorgen over maakt is zijn verleden. Wanneer vertel je iemand dat je vroeger eigenlijk door het leven ging als het andere gender? Moet je dat wel vertellen? Hoe vertel je dat aan iemand? Deze vragen spoken door zijn hoofd wanneer hij zich klaarmaakt. Hij ziet zichzelf in de spiegel en ziet de littekens op zijn borstkas. Als de date goed gaat zal ze die littekens ooit wel te zien krijgen, dus hij zou er sowieso niet onderuit kunnen komen. Hij probeert deze gedachten van zich af te zetten zodat hij relaxed naar de date kan vertrekken.